Tình trạng thiếu canxi ở mẹ sau sinh

Bổ sung canxi cho người mẹ sau khi sinh là việc làm rất cần thiết, đặc biệt với những trường hợp cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Vì khi đó lượng canxi trẻ hấp thụ được chủ yếu thông qua nguồn sữa mẹ. Nếu sữa mẹ không cung cấp đủ canxi thì sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển sau này của trẻ cũng như sức khỏe của người mẹ. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ sau sinh hiểu được tầm quan trọng của việc bổ sung canxi sau sinh và cách bổ sung canxi đúng – đủ.

1. Vai trò của canxi đối với cơ thể

Trong cơ thể con người, ion canxi tập trung tới 99% ở xương và chỉ có 1% trong máu và trong các tổ chức phần mềm. Canxi có vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển, duy trì chức năng sinh học của cơ thể:

• Canxi là thành phần cấu tạo chủ yếu của khung xương giúp nâng đỡ cơ thể, thiếu canxi đặc biệt ở trẻ nhỏ dẫn đến yếu xương, lùn, chậm lớn, còi xương, răng không đều, … phụ nữ dễ loãng xương trong giai đoạn tiền mãn kinh
• Hệ miễn dịch: Canxi đóng vai trò sĩ quan chỉ huy của quá trình phản ứng miễn dịch, phát hiện sớm những tác nhân gây bệnh.
• Hệ thần kinh: Ion canxi có vai trò quan trọng trong dẫn truyền thần kinh. Thiếu canxi thì hoạt động truyền dẫn thần kinh bị ức chế.
• Hệ cơ bắp: Ion Canxi đóng vai trò quan trọng trong hoạt động co giãn của cơ bắp. Thiếu canxi khả năng đàn hồi của cơ bắp kém, cơ dễ bị mỏi mệt, thể lực yếu kém hoặc là tăng kích thích thần kinh cơ.
• Các tác dụng khác: Canxi tham gia vào quá trình làm đông máu, giảm thiểu máu thấm ra ngoài mạch, có tác dụng bổ trợ với chứng xuất huyết và những bệnh dị ứng, Canxi làm cho các tế bào tăng khả năng kết dính với nhau, Canxi còn có tác dụng bảo vệ đường hô hấp nhờ làm tăng chuyển động của hàng tế bào lông giúp đẩy bụi, dị vật ra khỏi đường hô hấp.

2. Vì sao cần bổ sung canxi cho mẹ sau sinh

Nhiều người cho rằng chỉ cần bổ sung canxi trong khi mang bầu là đủ, sau sinh thì có thể không cần bổ sung vi chất này nữa. Đây là quan niệm sai lầm do trong khoảng 6 tháng sau sinh, hormone estrogen – hormone nuôi xương của mẹ sẽ bị giảm sút, là nguyên nhân làm xương của mẹ bị suy yếu dần. Theo nhiều nghiên cứu, trong suốt thời gian nuôi con bằng sữa mẹ, phụ nữ sẽ mất khoảng 3 – 5% khối lượng xương. Việc bổ sung canxi cho mẹ sau sinh là phương pháp hiệu quả để giúp sản phụ đảm bảo khối lượng xương cần thiết. 

Ngoài ra, nhu cầu canxi của bé sẽ tăng dần khi bé ngày càng lớn. Trong khi đó, trẻ dưới 6 tháng tuổi lại chưa được ăn dặm, nghĩa là sữa mẹ là nguồn duy nhất cung cấp canxi cho bé. Nếu mẹ bị thiếu canxi hoặc hàm lượng canxi cung cấp không đủ cho nhu cầu của mẹ và bé thì cả hai mẹ con sẽ bị thiếu canxi. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của con sau này.

Một nguyên nhân mà việc bổ sung canxi cho phụ nữ sau sinh không được bỏ qua là do thời gian mang thai, lượng canxi mẹ tiêu thụ hầu hết đã chuyển cho bé để tạo xương, răng và hoàn thiện não bộ cho thai nhi. Vì thế, sau sinh, nhu cầu canxi của mẹ còn cao hơn lúc mang bầu vì mẹ vừa phải bù lại lượng canxi bé lấy khi mang thai vừa phải cung cấp cho bé thông qua sữa mẹ.

Nếu không được bổ sung đầy đủ, sau sinh mẹ dễ bị thiếu hụt canxi dẫn đến loãng xương và các triệu chứng khác như đau lưng, rụng tóc, đau vai. Thiếu canxi cũng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe răng miệng, dễ gây ra các bệnh nha chu, xương ổ răng và nướu.

3. Triệu chứng thiếu canxi ở mẹ sau sinh

Khi mẹ thiếu canxi có thể khiến bé yêu cũng bị thiếu canxi do sữa mẹ không thể cung cấp đủ hàm lượng canxi mà bé cần. Việc bổ sung canxi cho mẹ sau sinh nếu không được đáp ứng sẽ dẫn đến thiếu canxi và có các triệu chứng như:

• Thường bị chuột rút về đêm: Tình trạng thiếu canxi càng trầm trọng thì tần suất bị chuột rút sẽ càng tăng, đặc biệt là bị vào ban đêm
• Móng tay móng chân dễ gãy.
• Khó ngủ
• Mệt mỏi, stress, thường xuyên nóng giận
• Huyết áp tăng
• Xuất hiện các triệu chứng loãng xương
• Dễ mắc các bệnh về đường hô hấp và nhiễm trùng

Khi mẹ thiếu canxi có thể khiến bé yêu cũng bị thiếu canxi do sữa mẹ không thể cung cấp đủ hàm lượng canxi mà bé cần. Bị thiếu canxi, bé sẽ có các biểu hiện dưới đây:

• Trẻ quấy khóc nhiều, dễ giật mình.
• Bé khó ngủ đêm.
• Hay bị nấc cụt, ọc sữa.
• Con đổ nhiều mồ hôi trộm.
• Trẻ biếng ăn, chán ăn.
• Rụng tóc vành khăn.
• Bé khó thích ứng với môi trường xung quanh.

4. Cách bổ sung canxi cho mẹ sau sinh
Có nhiều cách để bổ sung canxi cho phụ nữ sau sinh. Trong đó, hai cách chính là bổ sung qua thực phẩm ăn hằng ngày và bổ sung bằng thuốc/ thực phẩm chức năng có chứa canxi.

Bổ sung canxi cho mẹ sau sinh bằng thực phẩm hằng ngày

Dưới đây là những thực phẩm chứa hàm lượng canxi cao, mẹ có thể thêm vào thực đơn ăn uống mỗi ngày.

• Sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp hàm lượng canxi dồi dào cho mẹ sau sinh. Mẹ có thể uống sữa hoặc sử dụng các sản phẩm từ sữa như bơ, phô mai… Trường hợp mẹ đang bị tiêu chảy, đầy hơi thì không nên uống sữa và các sản phẩm từ sữa.
• Trái cây giàu canxi: cam, quýt, bơ, kiwi, dâu tằm…
• Các loại rau có màu xanh đậm như cải bó xôi, cải ngọt, bông cải xanh, rau dền, rau lang…
• Các loại hạt: hạnh nhân, hạt hướng dương, hạt điều, quả óc chó…
• Sữa đậu nành, đậu phụ, đậu cô ve…
• Các loại cá giàu canxi như: cá thu, cá mòi, cá hồi…
• Hải sản: tôm, cua…
• Yến mạch: Là thực phẩm giàu canxi, lượng canxi có trong yến mạch có thể cao gấp 8 lần canxi có trong gạo trắng thông thường. 

Những thực phẩm trên đều giàu canxi nên mẹ hãy thường xuyên bổ sung chúng vào thực đơn hằng ngày, thay đổi các món ăn để cảm thấy ngon miệng và ăn được nhiều hơn.

Bổ sung canxi bằng thực phẩm chức năng

Nếu chỉ bổ sung canxi cho phụ nữ sau sinh bằng thực phẩm thì có khả năng không thể cung cấp đủ nhu cầu canxi cho mẹ và bé. Vì thế, mẹ có thể lựa chọn các loại thuốc, thực phẩm chức năng bổ sung canxi. Tuy nhiên, khi dùng caanxi dạng uống thì mẹ cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để không bị lạm dụng dẫn đến dư thừa quá nhiều canxi. 

Bên cạnh đó, theo chuyên gia, bên cạnh việc bổ sung canxi, mẹ cần cung cấp thêm vitamin D để tăng cường hấp thu canxi tối ưu.

Khi sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng bổ sung canxi cho phụ nữ sau sinh, cần lưu ý một vài vấn đề dưới đây:

• Thời điểm tốt nhất để uống canxi là buổi sáng, sau khi ăn sáng khoảng 1 giờ. Nếu uống nhiều hơn 1 viên thì nên chia thành nhiều lần, không nên uống một lúc.
• Uống canxi với nước lọc là tốt nhất, không được uống cùng sữa hay các chế phẩm từ sữa vì dễ gây lắng đọng canxi ở ruột.
• Không ăn mặn vì có thể gây tăng thai canxi qua nước tiểu.
• Không uống chung canxi với sắt mà cần tách ra vì chúng sẽ giảm thiểu khả năng hấp thu của nhau. Nên uống canxi buổi sáng, uống sắt buổi trưa.
• Không sử dụng rượu bia, chất kích thích vì nó khiến cho cơ thể khó hấp thu canxi hơn.

Bổ sung canxi cho phụ nữ sau sinh là việc làm vô cùng cần thiết và quan trọng để giúp mẹ và bé phòng ngừa thiếu hụt canxi. Bổ sung đầy đủ canxi theo nhu cầu của cơ thể sẽ giúp mẹ tránh được các triệu chứng đau lưng, đau nhức cơ, loãng xương… và bé sẽ có điều kiện tốt nhất để phát triển xương, răng và tóc.